Με μεγάλη θλίψη έμαθα[1] ότι το μικρό ναΰδριο στον Παντοκράτορα μετά από απόφαση της Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης κατεδαφίστηκε, ώστε στη θέση του να κτιστεί νέος τσιμεντένιος “απαστράπτων” ναός. Στα πλαίσια αυτά μεταφέρθηκαν και οι δεσποτικές εικόνες από το μαρμάρινο τέμπλο του, οι οποίες δημιουργήθηκαν “δια χειρός Φώτη Κόντογλου”[2]. Προσωπικά είχα κατακρίνει και παλαιότερα την ακατανόητη τακτική της εκκλησίας στην Πρέβεζα, που ουσιαστικά ξεκλήρισε διάφορα ναΰδρια και τα αντικατέστησε με άλλους ναούς, μεγαλύτερου μεγέθους[3]. Το μεγαλύτερο παράδειγμα ήταν η κατεδάφιση του ναού του Αγ. Κωνσταντίνου, ενός ναού στον οποίον εμείς μεγαλώσαμε ως μαθητές του Γυμνασίου και Λυκείου τότε, με πανέμορφο προαύλιο χώρο γεμάτο με δέντρα αλλά και με νεκροταφείο. Και τα δέντρα και το νεκροταφείο απομακρύνθηκαν βιαίως.
Το αίσχος φαίνεται ότι συνεχίστηκε με την κατεδάφιση του ναού στον Παντοκράτορα. Όχι , δεν ήταν κάποιος από άποψη αρχιτεκτονικής σπουδαίος ναός, αλλά είχε συσσωρευμένη μνήμη, την οποία δεν είμαστε ικανοί φαίνεται να αξιολογήσουμε ως σπουδαία για την παράδοση του τόπου μας. Τι κι αν ήταν ένας νεώτερος ναός; Εκεί μέσα είχαν τελεστεί γάμοι , βαφτίσια ανθρώπων που ζουν στον Παντοκράτορα. Δεν ήταν δυνατόν να επισκευαστεί; Να υποστεί τις απαραίτητες αλλαγές; Τόση μεγάλη ανάγκη υπήρξε για έναν νέο ναό, ακόμη και μεγαλύτερο ίσως, στον ίδιο χώρο; Δε φτάνουν τόσοι ναοί στην πόλη μας; Ακόμη ένας;
Καλά η Μητρόπολη δε φαίνεται, δυστυχώς, να καταλαβαίνει από μνήμες. Οι προεξάρχοντες του τόπου; Οι βουλευτές, τα κόμματα, ο νομάρχης, ο δήμαρχος, τέλος οι πολίτες τι έκαναν; Πώς προστατεύεται η μνήμη μας και επομένως η παράδοσή μας; Η αρχή πραγματοποιήθηκε λίγο πριν τη δικτατορία, όταν ξηλώθηκε η εβραϊκή συναγωγή στο χώρο που είναι σήμερα ο ΟΤΕ. Μετά ακολούθησε το απαράδεκτο ξήλωμα πολλών ενδιαφερουσών οικιών στην πόλη και η ψεύτικη αποκατάσταση με ευθύνη των τοπικών αρχιτεκτόνων (εξαιρέσεις πάντα υπάρχουν) εν ονόματι της “ανάπτυξης” της πόλης, αφού στην ουσία επρόκειτο για ξαναχτίσιμο. Μετά, η καταστροφή των παλαιών ναών, μετά, η οικοπεδοποίηση του ελαιώνα, ενός χώρου ιστορικού με δέντρα εκατονταετιών. Η παραφροσύνη συνεχίζεται.
Διαμαρτύρομαι λοιπόν εντόνως ως ενεργός πολίτης για τη καταπάτηση της μνήμη μας, της ζωής μας της ίδιας.
ΥΓ: Το κείμενο ας αποτελέσει αρχή μιας διαμαρτυρίας ευαισθητοποιημένων ενεργών πολιτών της πόλης μας. Για να μην ακολουθήσουν και άλλα μνημεία που στέκονται ακόμη όρθια στην πόλη μας. Για να συνεχίσουν να μας θυμίζουν την ιστορία της και όχι να μεταμορφώνεται σε τμήμα μιας συνοικίας της Αθήνας.
Απόστολος Σπ. Παπαδημητρίου
Αρχαιολόγος
[1] Ν. Λιβιεράτος, «Το γκρέμισμα των παλιών εκκλησιών της Πρέβεζας», Φόρουμ Πρέβεζας, αρ.26, σ.12, Ιανουάριος 2010.
[2] Α. Παπαδημητρίου, «Το σχήμα Ανατολή Δύση και η τέχνη του Φώτη Κόντογλου,με αφορμή τις Δεσποτικές εικόνες στο μαρμάρινο τέμπλο του ναού Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στον Παντοκράτορα Πρέβεζας,» Πρεβεζάνικα Χρονικά, 43-44, σσ.301-348, Πρέβεζα 2007.
[3] Στο ίδιο, σ.303.
δημοσιεύθηκε στο Φόρουμ Πρέβεζας,αρ.φ.27, Φεβρουάριος 2010
